Kuş türleri tehdit altında
Düzenli olarak gözlenen kuş türü bakımından Avrupa’nın önde gelen ülkelerinden biri olan Türkiye’de, çoğunluğu yırtıcı olan 43 kuş türünün neslinin kritik düzeyde ve tehlike altında olduğu belirtildi.
KAD) Türk Koruma ve İzleme Programı Sorumlusu İlker Özbahar, “300’ü aşkın kuş türünün gözlendiği ülkemizde, bu türlerin her birinin azalması ya da yok olması, içinde yaşadığımız sistemin bozulması anlamına geliyor” dedi.
Kuş Araştırmaları Derneği (KAD) Türk Koruma ve İzleme Programı Sorumlusu İlker Özbahar, ülkemizde varlığı bilinen yaklaşık 460 kuş türünden 310’unun düzenli olarak gözlendiğini söyledi. Türkiye’nin, bu rakamlarla kuş açısından Avrupa’nın en zengin ülkesi olma şansını son yıllarda hızla kaybetmeye başladığını belirten Özbahar, bunun, sulak alanların kuruması, ormanların yok olması, plansız yapılaşma, kaçak avcılık ve tarım alanlarında kullanılan ilaçlardan kaynaklandığını ifade etti.
Özbahar, pek çok yerde sayıları artan karabatak gibi kuş türlerinin bile Türkiye’de büyük hızla azaldığına dikkati çekerek, “Ciddi önlemler alınmazsa, kuş türü popülasyonu ciddi risk altına girebilir. Bunun için kamu kuruluşları, çevre dernekleri ve bakanlık düzeyinde ciddi programlar devreye sokulmalı” dedi.
En iri kuş türü olan toy kuşu sayısının 750’ye indiğini, kelaynak türünün de doğal ortamdan tamamen kaybolduğunu belirten Özbahar, şöylekonuştu:
“Kırmızı hat sınırında bulunan türler için öncelikle sayılarının belirlenmesi gerekir. Biz dernek olarak elimizden geldiği kadar bunu yapmaya çalışıyoruz. Yaptığımız incelemede orman tahribatı, hayvanların üremesinde en önemli unsurlardan birini oluşturuyor. Yapılan incelemelerde, çoğunluğunu yırtıcı kuşların oluşturduğu 43 kuştürü nesli ne yazık ki kritik düzeyde ve tehlike altında. Kelaynak, ak kuyruklu kartal, bozkır delicesi, bozkır kartalı, şahkartal, küçük orman kartalı, ulu doğan, büyük orman kartalı, telli turna, mezgeldek, suçulluğu, çizgili ishakkuşu, balık baykuşu, kılkuyruk bağırtlak, alaca yalıçapkını ve çöl toygarı, nesli kritik düzeyde (yok olmak üzere) olan türleri oluşturuyor. Büyük ak balıkçıl, çeltikçi, kaşıkçı, flamingo, kaşıkgaga, yaz ördeği, pasbaş patka, kadife ördek, dikkuyruk, kara çaylak, sakallı akbaba, kızıl akbaba, kara akbaba, çayır delicesi, tavşancıl, ada doğanı, bıldırcınkılavuzu, turna, toy, büyük cılıbıt, büyük kızkuşu, kara gagalı sumru, kır baykuşu, küçük ebabil, İzmir yalıçapkını, YeşilArıkuşu ve Çöl Kuyrukkakanı da nesli tehlike altında olan türler olarak sıralanıyor. Kızıl şahin de kaçak avcılık, kaçakçılık, tarım alanlarında kullanılan ilaçlar gibi etkenlerle nesli risk altında bulunan tür olarak karşımıza çıkıyor.”
DOĞAL DENGE BOZULUYOR
İlker Özbahar, son yıllarda ekolojik ve doğaya saygılı tarımdan uzaklaşmanın da ciddi sorunlar yarattığını ifade etti. Bunun, doğal dengeleyici kuşların yok olmasını beraberinde getirdiğini, bunun da ilerde ciddi problemlere neden olabileceğini dikkati çeken Özbahar, şöyle devam etti:
“Bu türlerin her birinin azalması ya da yok olması, içinde yaşadığımız sistemin bozulması demektir. Doğayı bir otomobil gibi düşünürseniz, otomobilden sökülen her bir vida mutlaka aracın çalışmasını engelleyecektir. Bazı türlerde bu etki hemen gözlenirken, diğerlerinde uzun yıllar sonra birden patlak verebilir. O nedenle koruma çalışmaları, bir an önce Çevre ve Orman Bakanlığı önderliğinde bu türlere ait Koruma Eylem Planları hazırlanarak başlanmalı, bu türlere etki eden tehditler ve etmenler belirlenmelidir. Daha sonra ilgili kurum ve kuruluşların bu etmenleri azaltacak çalışmaları ve düzenlemeleri yapması çok önemli. Sulak alanların doğal yapısına müdahale edilmemesi, bozulmuş sulak alanların restore edilmesi gibi yaklaşımlar, bu tür tehditleri ortadan kaldırabilir.”
