Çayır Köpekleri ve Köpek Şehirleri
Birleşik Amerika'nın Orta Batısı' nın «çayır köpeği», köpek sıçan, anlamına gelen: «Cynomys» adını alır. Bu köpek değil, bir yer sincabıdır. Sürülerin otunu yediği için sığır çobanları tarafından striknin zehiriyle öldürülen bu şişman ve kısa kuyruklu kemiricinin nesli tükenme yolundadır.
Bundan bir yüzyıl öncesine kadar çayır köpekleri, şehirleriyle meşhurdular. Bunlar, yaylaların ve yükseklerdeki çayırların altında kilometrelerce uzanan tünellerle inlerden meydana gelmiş gerçek şehirlerdi. Milyonlarca nüfusluk şehirlerin bulunduğu muhakkaktı. Amerikanın bazı ücra yerlerinde tek tük birkaç köpek şehri kalmışsa da, dediğimiz gibi bunlar sayılıdır.
Kapıların korunması:
Bir şehir kurmanın maharet isteyen bir iş olduğu şüphesizdir. Üstelik bu hayvancıklar şehirlerini iyi durumda muhafaza etmek için devamlı çalışmak mecburiyetindedirler. Kapıların etrafına yığılı toprak tepecikleri, şehrin emniyetini sağladığı gibi, buraları, yeraltında yaşayan hayvanlar için en büyük tehlike olan su basr kınlarından da korur.
Çayır köpeği'nin sırrı:
Çayır köpekleri ile ilgili sırlardan biri, bu becerikli hayvanların, inlerini genişletirken toprağı ne şekilde kazdıklarıdır. Giriş deliği yatay bir tünel halini almadan önce, dikey olarak 3-3,5 metre aşağıya inmektedir. Çayır köpeğinin, kazdığı toprakları başının üzerinden dışarı itmesi, yahut onları kolları ve ağzıyla dışarı taşıması imkânsızdır. Öyle olduğu halde koca koca toprak yığınlarını bu dikey boşluklardan dışarı atabilmektedir.
Çayır köpekleri arasında linç olayları:
Çayır köpekleri hakkında bir sürü garip hikâye anlatılır. Meselâ, üyelerinden biri toplum kanunlarına aykırı hareket ettiği takdirde, diğer köpekler tarafından linç edildiği söylenir. Bu idam olaylarından bahseden kayıtlar çoktur. Çayır köpekleri ayrıca ölülerini gömer ve köpek şehrinde ölen başka hayvancıkların da üstünü toprakla örterler
Köpek şehrine düşmanlar yaklaşınca:
Şişman çayır köpekleri; porsuklar, kır kurtlan, tilkiler, dağ gelincikleri ve yaban kedileri tarafından avlanırlar. Kartallarla atmacalar da havadan inip onları kaparlar.
Çıngıraklı yılanlarla bazı küçük baykuşlar da bazen köpek şehirlerinde barınırlarsa da, bunların çayır köpekleriyle dost oldukları sanılmamalıdır. Her biri onun yavrusunu kapmaya bakar, çayır köpeğinin yavrusu ise bu yırtıcılar için lezzetli bir lokmadır. Çayır köpeği,şehrini ziyaret eden çıngıraklı yılanı, etrafına toprak yığarak diri diri gömeye çalıştığı rivayet edilir.
Çayır köpeği, bir yabancı görür görmez tiz bir alarm ıslığı salıverir. O zaman diğer köpekler işlerine ara verip ne olduğunu anlamak için etraflarına bakarlar. Bir tehlikeyi fark ettikleri anda derhal yeraltı inlerine dalarlar. Her birinin şehirde kendinin olan bir ini vardır ve oraya kapağı atmaya çalışır.
Tehlike ne kadar büyük olursa olsun, hiç birinin yabancı bir ine girmemesi lâzımdır. Böyle bir durumda, inin hakikî sahibi haklı bir öfkeyle bu davetsiz misafiri kovar.
Yemeleri, uyumaları, çiftleşmeleri:
Çayır köpeği, marmot gibi yeşil bitkilerle beslenir. Otlar seyrelinee, toprağı kazarak bitkilerin köklerini yer. Çekirge afeti olunca, çayır köpekleri böcekçillerle bir olarak zararlı böcekleri yok ederler.
Çayır köpeği, gerçek anlamda kış uykusuna yatan bir hayvan değildir. Yüksek yerlerde ve soğuk bölgelerde kışı uyuyarak geçirirlerse de, güneye düşen arazilerde bütün yıl hareket halindedir.
Dört veya altı yavru mayıs başlarında yeraltında bir yuvada dünyaya gelir. Dört hafta sonra bunlar dış dünyayı ilk defa görür ve bitkilerin tadına bakarlar.
İki çeşit çayır köpeği:
İki çeşit çayır köpeği vardır. «Siyah kuyruklu çayır köpeği» 30 santim uzunluğundadır, ayrıca 7-8 santimlik bir kuyruğu vardır. Ağırlığı da 1,5 kiloyu bulur. Rengi genel olarak koyu sarı, veya tarçın rengidir. «Beyaz kuyruklu çayır köpeği» de, daha ufak oluşunun ve kuyruğunun beyaz ucunun dışında siyah kuyruklu akrabasına benzer.
Ömrü yedi, sekiz yılı geçmeyen bu hayvan, Birleşik Amerika bozkırları ile Kaya Dağları bölgesinde, Kanada'nın güneyinde ve Meksika'nın kuzeyinde yaşar.
