MARMOSET'LER ve TAMARİN'LER
GÜNEY AMERÎKA'da «marmoset» ve «tamarin» denilen garip bir cins maymunumsu yaratıklara rastlıyoruz. Ağaçlarda yaşayan bu yaratıkların hepsi 30 santimden daha kısa boyludur ve kuyrukları da cisimleri kavramaya elverişli değildir. Maymunlar gibi tırnakları olacağına, yay gibi pençeleri vardır; yalnız başparmaklarında sahici bir tırnak bulunur. Bu hayvanlar yere inince göze pek hantal görünürler.
Marmoset'lerle tamarin'lerden bazıları soydaşlarına karşı kayıtsızsalar da, sürü halinde ağaçların üzerinde dolagıp böcek ve özellikle muz gibi meyvalarla beslenen arkadaş canlıları da vardır. Bunlar kendi saclarını dikkatle taramakla kalmayıp, arkadaşlarının tuvaletiyle de ilgilenir ve bu ilgiyi, onların dişlerini karıştırıp temizlemeye kadar vardırırlar.
15 metreden düşüş:
Daldan dala geçen marmoset'lerden birinin vakit vakit dengesini kaybettiği olmaktadır. Tabiat bilgini Bates böyle bir olayı şöyle tarif'ediyor:
Kendisi, bir orman patikasında ilerlerken, hemcinsleriyle dalların üzerinden geçen bu küçük mahluklardan birinin, birden bulunduğu yerden kayıp, 15 metre yükseklikten baş aşağı düşmeye başladığını görmüştü. Marmoset her nasılsa dört ayak üzerine yere inmeyi başarmış ve Bates'e hayretle baktıktan sonra, en yakın ağaca atılmıştı.
Evcil marmoset'ler:
Bartlett adında bir yazar, Peru'nun Amazon bölgesinde yaşayan diğer bir marmoset türüyle ilgili daha da garip bir hikâye anlatıyor.
Anlattığına göre, buraların Kızılderili kadınları marmoset'leri evcilleştirir, gür ve uzun saçlarının arasında gizlenmelerine izin verirlermiş. Küçük hayvanlar arada sırada bu barınaktan dışarı uzanıp örümcek ye böcek yakalar, sonra bu avla birlikte gene sahiplerinin gür saçlarının arasına çekilip rahat rahat karınlarını doyururlarmış.
Gerek tamarin'ler, gerekse marmosetler pek zeki sayılmazlar. Fakat iyi muamele görünce, evcil, samimî ve kedi yavrusu kadar oynak olurlar. Bir şeyi merak ettikleri zaman, başlarını, yüzlerinde manalı bir ifadeyle yana devirişleri, görenlerin pek hoşuna gider. Yabancılara hain davranırlar ve fırsatını bulurlarsa ısırırlar.
Bu hayvanların değişik renkli bir sürü çeşidi vardır. Birçokları parlak renkli, diğerleri aksine koyu ve donuktur. Güney Amerika'nın Ekvator ormanları bölgesine dağılmış kalabalık bir aile meydana getirirler. Bilimsel adları: «Callithricidae» dir.
Bununla beraber bu yaratıkları belli başlı iki gruba ayırabiliriz. Uzun köpek dişleri olan nispeten iriler (Leontocebus) ile kısa köpek dişli ve daha ufak olanlar. Bu ikinci gruba bazen «gerçek marmoset'ler» de denir (Callithrix). Bunların, «çıplak yüzlü ve hotozlu kulaklı marmoset'ler» ile «çıplak kulaklı ve pembe yüzlü marmoset'ler» gibi akrabaları da vardır.
